Hormon Sistemi Hormon sistemi, insan vücudunda sayısız hormonun yer aldığı karmaşık bir sistemdir. Birçok hormon bilimsel açıdan açıklanmışken, bazı hormonlar ise hâlâ tam olarak anlaşılmaya çalışılmaktadır. Hormonlar, enzimler gibi, genellikle protein yapısındadır. Bazı hormonlar ise 3-5 amino asitten oluşur ve hatta protein yapıya bir karbonhidrat molekülü bağlanarak oluşabilir. Bunun yanı sıra, lipidlerden sentezlenen ve protein yapıda olmayan hormonlar da vardır. Örneğin, östrojen ve testosteron hormonları, dişi ve erkek bireylerin primer ve sekonder eşey karakterlerini belirleyen hormonlardır. Hormonların Üretildiği Organlar Hormonlar, vücutta belirli organlar tarafından üretilir. Bu organlar, özelleşmiş yapıya sahip olup, çok çeşitli kan damarı ağına sahiptir. Bu sayede, üretilen hormonlar hızlı bir şekilde kana karışarak hedef organlara ulaşır. Şimdi, hormon sisteminde bulunan bezleri, bu bezlerin ürettiği hormonları ve hormonların hedef organlarını detaylı bir şekilde inceleyelim. Hipotalamus Hipotalamus, beyinde bulunan özelleşmiş bir hormon bölgesidir. Yanında bulunan hipofiz beziyle etkileşimde bulunarak durdurucu ve salgılatıcı etkiler meydana getirir. Hipotalamus bezinde farklı sinir hücreleri bulunur. Bu sinir hücreleri, diğer sinir hücrelerinden farklı olarak hormon üretir ve bu hormonları kana karıştırır. Bu hücrelerin oluşturduğu hormonlara genel olarak nöro hormonlar adı verilir. Bu hormonlar, hipofiz bezinin adenohipofiz ve nörohipofiz alt loblarına etki eder. Hipotalamus Bezinin Salgıladığı Hormonlar ve Görevleri
Hipofiz Bezi Hipofiz bezi, beynin diensefalon bölgesinde yer alır ve infundibular sap ile beyne bağlanır. Oldukça küçük olmasına rağmen, salgıladığı hormonlar çok önemli işlevlere sahiptir. Kan basıncını dengeleyen hormonlar, büyüme ve üreme hormonları bunlardan bazılarıdır. Hipofiz bezi, nörohipofiz ve adenohipofiz olmak üzere ikiye ayrılır. Bu iki bezden salgılanan hormonları sırasıyla açıklayalım. Adenohipofiz Lobundan Salgılanan Hormonlar
Nörohipofiz Lobundan Salgılanan Hormonlar Nörohipofiz lobundan salgılanan iki ana hormon vardır: oksitosin ve vazopressin.
Pineal Bez Pineal bez, beynin diensefalon bölgesinin arka kısmında bulunur ve kısa bir sapla beyne bağlanır. İki önemli hormon salgılar: serotonin ve melatonin.
Tiroit Bezi Tiroit bezi, tirozin aminoasidi türevlerinden oluşan hormonlar salgılar. Bu hormonlar, hücrelerde enerji üretim reaksiyonlarını hızlandırır. Örneğin, soğuk havalarda daha fazla tiroksin salgılanır ve vücut ısısı dengelenir. Triiyodotronin Triiyodotronin, üç adet iyot molekülü bağlanarak oluşan bir hormondur ve tiroksin hormonu ile benzer işlevlere sahiptir. Paratiroid Bezi Paratiroid bezinin en önemli hormonu parathormondur. Bu hormon, kemiklerden kalsiyum iyonlarının kana geçişini uyarır ve kandaki fosfat iyonlarının idrara geçişini hızlandırır. Böbrek Üstü Bezleri Böbrek üstü bezleri, korteks ve medulla olmak üzere iki bölgeden oluşur ve her iki bölge de farklı hormonlar salgılar. Korteksten salgılanan hormonlar adrenal korteks hormonlarıdır ve steroid yapıda olup kortizol, kortizon ve aldosteron içerir. Medulladan ise adrenalin ve noradrenalin salgılanır. Hormon Üreten Diğer Organlar Bazı organlar, asıl görevleri farklı olmasına rağmen, hormon üretip kana verdikleri için hormon bezleri olarak da kabul edilir. Bunlar arasında mide, karaciğer, pankreas ve üreme organları bulunmaktadır. Mide Mide duvarında, sindirim nedeniyle salgılar üreten ve bu salgıları mide içine gönderen bezler bulunur. Midede parietal hücreler asit üretirken, G hücreleri gastrin hormonu üreterek asit salınımını kontrol eder. G hücrelerinin gastrin üretimi de serotonin hormonu tarafından kontrol edilir. Karaciğer Karaciğer, besinlerin sindirimiyle kendisine gelen biyokimyasal molekülleri işler. Bu moleküllerden elde ettiği protein ve glikojeni kana verdiği için endokrin sınıfına girer. Pankreas Pankreas, sindirim sırasında ince bağırsaklara enzimler salgılar ve aynı zamanda insülin ve glukagon hormonlarını üreterek kan şekerini düzenler. Üreme Organları Üreme organları, erkeklik ve dişilik hormonlarının salgılandığı yerlerdir. Erkeklerde testosteron hormonu Leydig hücreleri tarafından üretilir. Dişilerde ise en önemli hormon progesteron olup, meme bezlerinin gelişmesinde rol oynar. Enzimler ve hormonlar, vücutta mutlak surette bulunması gereken biyokimyasal moleküllerdir. Bu moleküllerden herhangi birinin eksikliği, vücudun tüm sistemlerinin bozulmasına yol açabilir. |
.jpg "Prolaktin Hormonu Düşüklüğü Neden Olur?")
