Hipofiz bezinin ürettiği hormonlar nelerdir?

Hipofiz bezi, beynin tabanında bulunan ve endokrin sistemin ana kontrol merkezi olarak işlev gören bezelye büyüklüğünde bir organdır. Genellikle "ana bez" olarak adlandırılır çünkü salgıladığı hormonlar vücuttaki diğer birçok bezin işlevini düzenler. Hipofiz bezi, ön lob (adenohipofiz) ve arka lob (nörohipofiz) olmak üzere iki ana bölümden oluşur. Her bölüm farklı hormonlar üretir veya salgılar.

Ön hipofiz, hipotalamustan gelen salgılatıcı hormonların kontrolü altında çeşitli hormonlar sentezler ve salgılar. Bu hormonlar şunlardır:

• Büyüme Hormonu (GH): Kemik ve kas dokusunun büyümesini uyarır, metabolizmayı düzenler.
• Tiroid Uyarıcı Hormon (TSH): Tiroid bezini uyararak tiroid hormonlarının (T3 ve T4) salgılanmasını sağlar.
• Adrenokortikotropik Hormon (ACTH): Böbreküstü bezlerini uyararak kortizol gibi steroid hormonların salgılanmasını tetikler.
• Prolaktin (PRL): Meme bezlerinde süt üretimini başlatır ve sürdürür.
• Folikül Uyarıcı Hormon (FSH): Kadınlarda yumurta gelişimini, erkeklerde ise sperm üretimini uyarır.
• Luteinize Edici Hormon (LH): Kadınlarda yumurtlama ve progesteron salgılanmasını, erkeklerde testosteron üretimini kontrol eder.

Arka hipofiz, hormon üretmez ancak hipotalamusta sentezlenen iki önemli hormonu depolar ve gerektiğinde kana salgılar. Bu hormonlar şunlardır:

• Antidiüretik Hormon (ADH veya Vazopressin): Böbreklerde suyun geri emilimini artırarak vücudun su dengesini korur ve kan basıncını düzenler.
• Oksitosin: Doğum sırasında rahim kasılmalarını uyarır ve doğum sonrası sütün memeden salınmasını sağlar; ayrıca sosyal bağların oluşumunda rol oynar.

Hipofiz bezinin salgıladığı bu hormonlar, büyüme, metabolizma, üreme, stres yanıtı ve sıvı dengesi gibi hayati süreçleri kontrol eder. Hipofiz hormonlarındaki dengesizlikler (aşırı veya yetersiz salgılanma), diyabet insipidus, devlik, cücelik veya Cushing hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, hipofiz bezinin düzgün çalışması genel sağlık için kritik öneme sahiptir.